دوست دارید تاریخچه جهازعروس را بدانید؟



حتی در قدیمی‌ترین گزارش‌های موجود، یعنی در قانون حمورابی، به جهاز اشاره شده است و از روی آن می‌توان فهمید جهاز برای عروس از قبل یک رسم بوده است. قوانین مربوط به جهاز در اقوام باستان...

اما بعد از ایران

مراسم مربوط به جهاز یا جهیزیه در کشورهای دیگر هم وجود داشته و دارد. در اصل، هدف از دادن جهاز، کمک به شوهر در تامین خانواده بوده است و اینکه اگر شوهر از دنیا رفت، زن بتواند از کودکان‌اش حمایت کافی داشته باشد. حتی در قدیمی‌ترین گزارش‌های موجود، یعنی در قانون حمورابی، به جهاز اشاره شده است و از روی آن می‌توان فهمید جهاز برای عروس از قبل یک رسم بوده است. قوانین مربوط به جهاز در اقوام باستان به این صورت بوده است که بعد از مرگ شوهر، همسرش مالک جهاز است. جهاز او فقط توسط فرزندان خودش به ارث می‌رسد و اگر پدر، جهاز را برای دخترش فراهم کرده باشد خود دختر مالک او محسوب نمی‌شود.

قدمت طولانی شیربها و جهاز در اروپا

جهاز به طور گسترده در اروپا وجود داشته است. در دوران هومریک یونانی‌ها به خانواده داماد شیربها می‌دادند. بعدها در دوران کلاسیک (قرن 5 قبل از میلاد) جهاز جای شیربها را گرفت.
رومی‌های باستان هم جهاز داشتند و در بعضی قبایل آلمانی هم به جای آن، مهریه متداول بوده است. ویلیام شکسپیر در داستان شاه لیر هم به ماجرای جهاز پرداخته است.
در اواخر قرن 20، اگر کسی دختربچه‌ای را می‌دزدید و یا به دختری جوان تجاوز می‌کرد جریمه او این بود که جهاز او را بدهد. تهیه جهاز برای زنان فقیر هم نوعی اقدام خیرخواهانه محسوب می‌شده است و رسم گذاشتن هدیه در جوراب بچه‌ها در کریسمس از این افسانه منشأ گرفته است که سنت نیکلاس در جوراب سه خواهر فقیر طلا گذاشته تا جهاز خود را با آن تهیه کنند.
سنت الیزابت پرتغال و سنت مارتین دو پورس هم از این طریق برای تهیه جهاز به فقرا کمک می‌کردند. در روم باستان، مراکز خیریه‌ای که به تهیه جهاز کمک می‌کردند تشویق می‌شدند، حتی یکی از آنها ایالت پوپ7 را به دست آورد.
در بعضی قسمت‌های اروپا، دادن ملک به عنوان جهاز مرسوم بوده است و اگر فردی دختری هم نداشت به عروس‌اش ملک می‌بخشید.

پادشاهی پرتقال، دو شهر را به ملکه انگلیسی خود در سال 1661 به عنوان جهاز بخشید و این وقتی بود که پادشاه چارلز دوم، پادشاه انگلستان، اسکاتلند و ایرلند با کاترین براگانزا، پرنسس پرتغال ازدواج کرد. این دو شهر عبارت بودند از: بمبئی در هند و تانگیر در مراکش.
در انگلستان زمان ویکتوریا، جهاز در طبقات بالای اشراف حکم ارثیه زودهنگام دختر را داشت و تنها دخترانی بعد از مرگ والدین ارث می‌بردند که جهاز نگرفته بودند. اگر زن و شوهری فوت می‌کردند و فرزند نداشتند، جهاز زن به خانواده خودش برمی‌گشت.
از میان همه اقوام اروپایی، رومی‌ها به این موضوع معروف بودند که قوانین ویژه‌ای برای جهاز داشتند چون در کل، قوانین ازدواج آنها بسیار پیچیده بوده است.

چینی‌ها و ماجرای جهاز

در چین، سنت بر این است که خانواده داماد برای عروس هدایایی که به آن «هدایای چای» می‌گویند تدارک می‌بینند. معمولا یک سبد میوه، غذاهای دریایی خشک شده، چای و گوشت خوک سرخ شده، تنباکو و آب‌انگور هدیه داماد است. خانواده عروس هم جهاز می‌فرستند. لباس، جواهرات، دکورهای خانگی و وسایل آشپزخانه که مدت کوتاهی قبل از ازدواج یا درست در مراسم عروسی به خانه عروس و داماد جدید منتقل می‌شود.
اقلام ارسالی بسته به وضع مالی عروس فرق دارد اما معمولا این اقلام است: جواهرات و طلا، دو بطری که با نوار قرمز بسته می‌شود و به آن جام‌های داماد و خانواده او می‌گویند، وسایل سرویس بهداشتی، ملحفه و بالش که با طرح‌های اژدهای سنتی، سوزن‌دوزی شده است، قیچی، خط‌کش و کمربند، آب‌نبات، سرویس چای‌خوری شامل قوری، کتری و سینی چای، پارچه‌هایی که با برگ درختان به هم بسته می‌شوند، گیاهان سنتی، پول شانس و خوشبختی (لی‌شی) و میوه‌های خشک شده.

رقص جهاز در آفریقا

در میان آفریقایی‌ها و به ویژه در سودان، قبایلی مثل دنیکا رقصی به نام جهاز دارند. در این رقص، مردان سعی می‌کنند هرچه بالاتر بپرند و خانواده خانم را تحت تاثیر قرار دهند.
به طور سنتی در آفریقا خانواده داماد حدود 100 عدد چهارپا به خانواده عروس می‌دهند. معمولا پسران برای به دست آوردن دختر مورد علاقه خود به این صورت رقابت می‌کنند که تعداد چهارپای بیشتری را برای دختر پیشنهاد می‌کنند.

هندوها، نیاکان خود را پیشکش می‌کنند

طبق رسوم هندوها، یک پسر جوان بدهی خود را به نیاکانش از طریق ازدواج پرداخت می‌کند. بنابراین تمام موضوعات مربوط به عروسی مثل جهاز، معنی خاصی پیدا می‌کند. عروس معمولا با خانواده شوهر زندگی می‌کند و خانواده‌های فقیر از عروس به عنوان یک کمک استفاده می‌کنند. علاوه بر این خانواده داماد به دلیل آنکه خانواده عروس، دختر و در اصل کمکشان را از دست می‌دهند این موضوع را جبران و تلافی می‌کنند. خانواده عروس هم مجبورند به خانواه داماد جهاز بدهند.

کولی‌ها با یک گردن‌بند شروع می‌کنند

در جوامع کولی، خانواده داماد برای به دست آوردن عروس باید به خانواده او چیزی بدهد و در اصل داماد جهاز می‌دهد و بحث جهاز بر سر آن است که پدر عروس چانه می‌زند که چه‌قدر باید برای دخترش پرداخت شود و او از تولد تاکنون چه‌قدر خرج برداشته است! وقتی توافق حاصل شد مراسمی تحت عنوان «پلیاشکا» برگزار می‌شود. پدر داماد یک بطری آب‌انگور را در دستمال ابریشمی رنگی می‌پیچد و آن را به گردن‌بندی از سکه متصل می‌کند، سپس آن را به گردن عروس می‌اندازد.

جهاز رنگی در اروپای شرقی

در قرون وسطی و پس از آن، ساکنان اروپای شرقی به دختران‌شان در سن 12 سالگی تخت‌خواب و مبل می‌دهند. این اثاثیه با طراحی و تزیین‌های خاصی رنگ می‌شوند که نمایانگر تاریخچه خانواده و منطقه‌ای است که دختر در آن زندگی می‌کند. عروس‌های این ناحیه اروپا با انواع اشیا و وسایل منزل، ازدواج را آغاز می‌کنند. به داماد هم ابزار و وسایل کار داده می‌شود تا بتواند کشاورزی را آغاز کند.



بیشتر بخوانید تا بیشتر بدانید

واژه «دری وری» حرف زدن از کی باب شد؟! چگونگی پیدایش لباس انتخاب گل برای هدیه به قدمت ماقبل تاریخ! روش‌های جالب آرایش در عهد باستان!! زنان ایران قبل از عصر مغول لباس ایرانی از دوره مغول تا روزگار نزدیک

وقتی جهیزیه معضل می شود



وقتی ازدواج یک دختر و پسر جدی می شود اولین نگرانی والدین دختر تهیه جهیزیه است‎

دو سال از آغاز عقد من و همسرم می گذرد. همسرم مهندس یکی از شرکتهای معتبر ساختمان سازی است و درآمد خوبی دارد. خانواده همسرم نیز از لحاظ مالی در سطح مالی خوبی قرار دارند. البته خانواده من نیز وضعیت مالی بدی ندارند و پدرم یک کارمند تحصیل کرده است اما از آنجاییکه ما سه خواهر هستیم و هر سه ما به فاصله کوتاه ازدواج کردیم، پدرم برای تامین هزینه جهیزیه به شدت تحت فشار قرار گرفته است.

همسر من شش ماه بعد از عقد، آمادگی داشت که مراسم بگیرد و ما به خانه خودمان برویم؛ آن هم مراسمی مجلل و باشکوه اما از آنجا که پدرم نمی توانست جهیزیه مورد نظر خود را تامین کند دایما این مراسم را با بهانه ای به تعویق انداخته ایم.

اکنون هم برای تامین جهیزیه من بسیار تلاش می کند و از هر چیزی گران ترین را تهیه می کند و من  فشار بر پدرم را کاملا احساس می کنم خصوصا که نگران است که من از طرف خانواده همسرم تحقیر شوم(چون تجربه این چنینی در زمان ازدواج خواهر اولم داشتیم)و یا جهیزیه من متناسب با مراسمی که خانواده پسر می گیرد یا متناسب با خانه ای که همسرم تهیه کرده است نباشد.

همه این مسایل باعث شده که بسیار نگران پدرم باشم و عذاب وجدان دست از سرم بر نمی دارد؛ از یک سو از قضاوت اطرافیان هراس دارم و نمی توانم مانع خریدهای بی حد و حصر پدرم شوم و از طرف دیگر بار مالی شدید که پدرم متحمل شده است را نمی توانم تحمل کنم.

ازدواجی که باید آسان باشد اما...
ازدواج از ضروریات زندگی انسان به شمار می آید و هدفها و نیازهای بی شماری را تأمین می کند. هر جوانی طبعاً به ازدواج و تشکیل خانواده علاقه دارد و نیازهای درونی، او را در اقدام به آن دعوت می کند و باید هر چه زودتر خواسته های طبیعی خود را اجابت کند و کانون خانواده را برقرار سازد.

باید توجه داشت که ازدواج یک امر ساده و یک نیاز طبیعی است که زن و مرد به یکدیگر دارند. دو رکن اصلی ازدواج، زن و مرد هستند که در خطبه عقد، پیمان زندگی مشترک می بندند، که در اداره زندگی تشریک مساعی نمایند و تا پایان امر نسبت به همدیگر وفادار باشند اما همین امر ساده امروز تبدیل به یک مشکل و چالش جدی در خانواده ها شده است.

وقتی صحبت از ازدواج یک دختر و پسر جدی می شود اولین نگرانی که به ذهن والدین دختر می رسد تهیه جهیزیه است.

وقتی جهیزیه تبدیل به چالش می شود
متاسفانه تهیه جهیزیه یکی از بنیادی ترین مشکلات خانواده های ایرانی به هنگام ازدواج دخترشده  است. پدر و مادرهایی که پس از پذیرش داماد، دخترشان را برای زندگی مشترک آماده کرده اند، پس از دوره نامزدی یا پیوند زناشویی، به تکاپو می  افتند که جهیزیه تهیه کنند؛ اما خرید همین جهیزیه  ٌکه باید به هدف آغاز زندگی نو دو جوان باشد سد زندگی جوانان شده است.

جوانان با چشم داشت های بی جا و درخواست وسائل غیرضروری، خانواده ها را زیر فشار می گذارند و از سوی دیگر، خانواده ها نیز با چشم وهمچشمی، بر درخواست های بی مورد جوانان دامن می زنند.

گاه بسیار پیش می آید که تهیه جهیزیه به اختلاف خانوادگی تبدیل می شود؛ که برآمده از نبود الگوی خرید جهیزیه است. به سخن دیگر، موردهای جهیزیه روشن نیست و هر خانواده برای خود الگویی جداگانه دارد.

حال آنکه ملاک باید تهیه وسائل غیراشرافی و بسیار ضروری باشد. مانند تهیه وسائلی که بدون آن نمی توان زندگی آسوده ای داشت.

امروز نداشتن تواناییِ مالی پدر عروس برای تهیه جهیزیه، مشکل بسیاری از خانواده های ایرانی است. این فرهنگ نادرست وجود دارد که تهیه همه وسائل زندگی، به دوش پدر عروس است؛ که چشم داشت های بی جا و خودخواهی ها به این مشکل دامن می زند و در صورت ناتوانی پدر، به کوچک شدن  وی در میان فامیل می انجامد؛ و گاه زمینه ساز مشکلات پس از آن در زندگی خانوادگی می شود.

امروز نداشتن تواناییِ مالی برای تهیه جهیزیه، مشکل بسیاری از خانواده ها است

چه باید کرد؟
قطعا اکثر جوانان علاقه دارند یک زندگی کامل و حتی مدرن را شروع کنند و در میان دوستان و هم دوره ای های خود بهترین ها را داشته باشند اما این خواسته چقدر با واقعیت تناسب دارد و آیا عادلانه هست یا خیر، موضوعی که باید در خانواده های ایرانی فرهنگ سازی جدی شود و هم خانواده دختر و هم خانواده پسر این باور را در ذهن جوان خود تقویت کنند که شروع زندگی مشترک یعنی آغاز ساختن با یکدیگر.

قرار نیست همه امکانات و تشریفات یک جا وارد یک خانواده نوپا شود و برای رضایت قلبی دختر و پسر یا ایجاد یک فضای رقابتی در میان جوانان همدوره، خانواده های دو طرف خصوصا خانواده دختر تا این حد متحمل مشکلات مالی گردد.

جوانان باید یاد بگیرند که حتی اگر توانایی مالی والدین خوب هم بود برای تامین مایحتاج زندگی حریص نباشند و به جای تمرکز بر تشریفات و تجملات، صرفا به ملزومات جهیزیه بسنده کنند.

جوانان می توانند دربارهِ لوازم ضروری زندگی مشترک زیاد سخت گیری نکنند و با مدلهای ساده تر زندگی را آغاز کنند. اما مشکل این است که جوانان می خواهند از همان آغاز، بهترین ها را داشته باشند؛ و از آن جایی که الگویی درست در خرید جهیزیه ندارند، خواستار وسائل گرانبها می شوند و خانواده شان را به دردسر می اندازند.

خردمندانه آن است که خانواده ها بر پایهِ توان مالی خود برای تهیه وسائل ضروری یک زندگی مشترک اقدام کنند و زیر فشار دیگران و خرید وسائل غیرضروری نروند و خود را بدهکار نکنند.

به خانواده ها سفارش می شود که برای جوانان روشن کنند که آغاز یک زندگی نو با کمترین امکانات نیز شدنی است و نباید از همان آغاز، چشم داشت یک زندگی مرفه را داشته باشند.

منبع: تبیان
 



دانستنیهای قبل و بعد از ازدواج

ماراتن جهیزیه در ایران ازدواج امام علی باحضرت زهرا اما و اگرهای خرید جهیزیه جهیزیه خوب چه جهیزیه ای است؟ ریزه کاری‌های خرید جهیزیه نامزدی و دعوا