بازگشت اقتصاد ایران به شرایط پیش از تحریم‌ها



ما در سال ٩٤ اقتصادی ونزوئلایی داشتیم؛ ولی ونزوئلا نشدیم

 برای رکود تاکنون بارها و بارها تعاریفی ارائه شده، زیرا اعتقاد بر این است که تنها با ارائه چارچوب مشخص امکان تجویز دارو و پیش‌گرفتن درمان ممکن است. براساس مقالات موجود می‌توان به چند تعریف اشاره کرد که البته قضاوت درباره درستی و نادرستی آن با اقتصاددانان است. برای مثال می‌توان از دوران کسادی و بحران به رکود تعبیر کرد، بحرانی که براساس آن حجم تولید و تجارت کاهش می‌یابد و حتی درباره کالاهای بادوام، حجم تولید کمتر از حجم مصرف می‌شود. در تعاریف موجود به کاهش کارایی نیروی کار هم اشاره شده است که براساس آن سیستم اعتباری سرمایه‌داری از کار باز می‌ماند. رکود در چرخه اقتصادی، دوره‌ای را می‌گویند که در آن اقتصاد حالت انقباضی به خود می‌گیرد و کوچک می‌شود و به عبارت دیگر رشد اقتصادی در این دوره منفی می‌شود، این مدت معمولا در دو دوره سه‌ماهه پی‌درپی تعریف می‌شود. تعریف کلی‌تری از رکود نیز وجود دارد که براساس آن به پایین‌آمدن درخور‌توجه فعالیت‌ها در کل اقتصاد اشاره می‌شود.

اثرات رکود اقتصادی معمولا به حدی است که در بخش‌های مختلف اقتصاد از قبیل رشد تولید ناخالص داخلی، اشتغال، درآمدهای واقعی، تولید صنعتی و قیمت‌های عمده و خرده‌فروشی مشاهده می‌شود. با مجموعه تعاریف رکود که فقط به چند تعریف فوق مختص نمی‌شود، این سؤال پیش می‌آید آیا وضعیت اقتصادی ایران در قالب مجموع این تعاریف می‌گنجد؟  بدیهی است در روزهایی که دولت یازدهم عزم خود را برای کنترل تورم جزم کرده است، ارائه بسته‌ای برای خروج از رکود تورمی در سال‌های ٩٣ و ٩٤ اعترافی به حاکم‌بودن وضعیت رکودی است. رشد اقتصادی منفی نه فقط در دو فصل متمادی که در سال‌های متمادی دامن‌گیر اقتصاد ایران شده است.

فعالان بخش خصوصی هرجا که تریبونی پیدا می‌کنند، از تعطیلی و تعدیل نیرو و کاهش تولید و البته کاهش تقاضا می‌نالند. به نظر می‌رسد همه واقعیت‌های موجود، شاهدی بر رکود و تداوم آن است. مسعود نیلی، مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور که از طیف اقتصاددانان بازاری است، بسته‌ای را برای خروج از رکود ایران در سال‌های ٩٣ و ٩٤ تدوین کرده و معتقد است به معنای کلاسیک اقتصادی در رکود نیستیم و دولت یازدهم نتوانسته فضا را به‌گونه‌ای تعدیل کند که رونق نسبی در شرایط سخت اقتصادی بر ایران حاکم شود. مسعود نیلی در تشریح وضعیت فعلی، ‌اقتصاد ایران را پدیده‌ای اجتماعی می‌داند و معتقد است، ذهنیت مردم در عملکرد اقتصادی تأثیرگذار است، چراکه مردم براساس همان ذهنیت‌ها تصمیم می‌گیرند و رفتارهایشان را شکل می‌دهند.

استاد اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف به وجود بحران در اقتصاد ایران اشاره کرد و گفت: از نیمه دوم سال ٩٠، کل سال ٩١ و سه‌ماهه اول سال ٩٢ اقتصاد ایران به معنی واقعی کلمه، با بحران مواجه بود و یک تورم افسارگسیخته را تجربه کرد که ناشی از سر بازکردن زخم‏هایی بود که از دهه‌های ٥٠ به بعد در اقتصاد ایران به وجود آمد.

مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور این‌طور ادامه داد: در اقتصاد سال ١٣٩٢ لایه‌های ناشناخته‏ای وجود داشته که هرچه می‌گذرد، بیشتر درباره آنها آگاهی پیدا می‌کنیم. اقتصاد ایران در سال ١٣٩١ رشد منفی ٦,٨ درصد و در سال ٩٢ رشد منفی ١.٩ درصد را تجربه کرد و هیچ علامتی وجود نداشت که نشان دهد رشد به‌صورت طبیعی مثبت خواهد شد، از طرف دیگر عواملی که موجب تورم می‌شد در اقتصاد فعال بود.

نیلی با تأکید بر اینکه در سیاست‏های خروج غیرتورمی از رکود، ملاحظه می‌شود علاوه بر اینکه سیاست‏های کوتاه‏مدت و آنی وجود دارد، سیاست‏هایی هم هست که جنبه بلندمدت دارد، تصریح کرد: بخشی از سیاست‌ها اجرا شده و نتایج آن هم ظاهر شده و بخشی هم تا امروز به نتیجه نرسیده و به کندی حرکت می‌کند.

او در ادامه گریزی به تأثیر درآمد‌های نفتی در اقتصاد ایران زده و گفت: همه می‌دانیم نقش میزان برخورداری از درآمدهای نفتی همیشه در اقتصاد ما تعیین‌کننده بوده و البته در سال‌های وفور درآمد نفتی، از آنجا که ما بسیار بیشتر به نفت وابسته شدیم، این اثر‌پذیری بیشتر شد.  به گفته این اقتصاددان، در یک ارزیابی منصفانه نمی‌شود بهبود شرایط اقتصادی سال ١٣٩٣ را ناشی از بهبود مبادلات نفتی دانست؛ اما در مقابل در کاهش رشد اقتصادی سال ١٣٩٤ به نقش کاهش شدید قیمت نفت بی‌توجه بود و آن را ناشی از افزایش قیمت انرژی در اوایل سال ١٣٩٣ ارزیابی کرد که این ارزیابی نمی‌تواند درست باشد.

استاد دانشگاه صنعتی شریف در ادامه بیان کرد: اولا بهبود شرایط رشد اقتصادی سال ١٣٩٣ صرفا به‌‌دلیل بهبود شرایط درآمدهای نفتی نبود. مسلما اگر تورم کاهش پیدا نمی‌کرد و بازار ارز به ثبات نمی‌رسید و انضباط مالی در دولت برقرار نمی‌شد، تنها با بهبود مبادلات نفتی نمی‌شد به برایند مناسب عملکرد سال ١٣٩٣ رسید؛ اما در کاهش رشد اقتصادی سال ١٣٩٤ لازم است به «اتفاق ویژه‌ای» که در بازار جهانی نفت افتاد توجه کنیم.

به گفته او، از نظر ارزیابی آمارهای اقتصادی، از فصل چهارم سال ١٣٩٣ رشد اقتصادی کشور با کاهش درخور توجهی مواجه شد. همان‌طور که می‌دانید، قیمت نفت از نیمه دوم سال ١٣٩٣ به‌طور بی‌سابقه‌ای بسیار سریع کاهش یافت، به‌طوری‌که هیچ‌وقت در ٦٠ سال اخیر سابقه نداشته است. این سقوط شدید قیمت نفت بعد از طولانی‌ترین دوره بالابودن قیمت نفت به وجود آمد که این دو پدیده در کنار هم بسیار مهم هستند.

نیلی با بیان اینکه کشورهای صادر‌کننده نفت را از نظر میزان وابستگی به نفت و نحوه مدیریت درآمدهای نفتی می‌توان به سه دسته تقسیم کرد، اظهار کرد: یک دسته کشورهایی مثل امارات که اقتصادشان به نفت وابسته است ولی اقتصاد متنوعی دارند؛ دسته دوم کشورهایی که اقتصاد متنوعی ندارند اما صندوق‌های ثروت ملی خود را در دوران وفور و افزایش قیمت نفت در حد بالایی حفظ کرده‌اند و دسته سوم هم کشورهایی نظیر روسیه، ‌ونزوئلا و ایران که صندوق ثروتشان خالی است و تقریبا همه منابع دوران وفور را خرج کرده‌اند.

مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور افزود: با کاهش شدید اخیر قیمت نفت، روسیه در حدود ٨٠‌ میلیارد دلار در صندوق خود دارایی داشت. پس از کاهش قیمت نفت، گرفتار تورم دورقمی و رشد اقتصادی منفی ١,٥درصدی و بحران ارزی شد. ونزوئلا شبیه‌ به ایران بود و در دوره وفور به‌ عنوان «الگو» برای ایران نقش ایفا کرده بود.

وی با تأکید بر اینکه اقتصاد ونزوئلا پس از کاهش قیمت نفت کاملا از هم پاشید، تصریح کرد: کشوری که در ٢٠ سال گذشته تورمش با ما هم‌حرکتی داشت، به تورم‌های وحشتناک رسید. از ٣٠ درصد به ٧٠ درصد و ١٢٠ درصد و حالا ٤٠٠ درصد رسیده است و پیش‌بینی می‌شود که سال آینده به هزارو ٦٠٠ درصد برسد.

نیلی با بیان اینکه رشد اقتصادی این کشور هم به منفی هشت درصد رسید، اذعان کرد: توجه شما را به این نکته جلب می‌کنم که ما علاوه بر اینها مسئله تحریم را هم داشتیم. چیزی که اصلا به آن نمی‌پردازیم، این است که ما در سال ٩٤ ذاتا یک اقتصاد ونزوئلایی داشتیم، ولی ونزوئلا نشدیم.

تدوین‌کننده بسته خروج غیرتورمی از رکود، درباره تأثیر شوک کاهش قیمت نفت بر رشد اقتصادی منفی در سال ٩٤، تأکید کرد: رشد اقتصادی منفی ٦,٨ درصد و منفی ١.٩ درصد که هر دو پشت سر هم رخ داد، اولا باعث کاهش یک پله نسبتا بزرگ در سطح تولید ناخالص داخلی کشور شد و ثانیا ما را از یک روند رشد متوسط حدود چهاردرصد سالانه بلندمدت جدا کرد.

این اقتصاددان ادامه داد: این در حالی است که همه می‌دانیم، برای پاسخ‌گویی به مشکل بزرگ ایجاد اشتغال، به رشدهای اقتصادی بسیار بیشتر نیاز داریم. اقتصاد ما برای آنکه بتواند تا سال ١٤٠٠ به روند بلندمدت بعد از خاتمه جنگ تحمیلی بازگردد، باید در پنج سال آینده، بیش از ٦,٥ درصد رشد اقتصادی سالانه داشته باشد؛ بنابراین مشاهده می‌کنیم که لطمه واردشده به اقتصاد در سال‌های ١٣٩١ و نیمه اول ١٣٩٢، بسیار بزرگ و جبران آن متضمن صرف منابعی درخور توجه است.

او با اشاره به اینکه کاهش تولید ناخالص داخلی سال‌های ذکرشده حاصل کاهش ارزش افزوده بخش‌های اقتصادی در مقیاس‌های کاملا متفاوت است، تصریح کرد: بزرگ‌ترین کاهش مربوط به بخش نفت است که ارزش افزوده آن در سال ١٣٩١، بیش از ٣٤ درصد کاهش پیدا کرد و به سطح مقادیر در حدود سال ١٣٦٦ رسید. پس از نفت، بخش صنعت دومین بخشی است که در مقیاس حدود ١٠ درصد افت ارزش افزوده داشته است.

نیلی با تأکید بر اینکه ضربه واردشده به بخش صنعت شاید هیچ‌گاه جبران نشود و ما یک کاهش همیشگی در روند رشد صنعتی را شاهد باشیم، گفت: بخشی از مشکلات امروز صنعت ایران ناشی از همین تطبیق دردآور است.

این اقتصاددان با بیان اینکه بخش خدمات تنها بخشی است که کمترین آسیب را از دوران بحران سال‌های ١٣٩٠-١٣٩٢ دیده‌ است، بیان کرد: بخش خدمات با توجه به اینکه بیش از ٥٠ درصد تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد، توانست به‌ عنوان ضربه‌گیر شرایط سخت رکود تورمی عمل کند.

 اخبار اقتصادی  -  شرق 

فبلت فلزی ارزان قیمت رونمایی شد



یک شرکت چینی از جدیدترین فبلت خود که یک محصول ارزان قیمت هم محسوب می شود، رونمایی کرد.

 به گزارش  مهر به نقل از «فون آرنا»، شرکت Elephone از جدیدترین فبلت خود با نام Elephone C۱ که یک محصول فلزی است، رونمایی کرد.  

این فبلت دارای صفحه نمایشگر ۵.۵ اینچ فول اچ دی و دارای پردازشگر ۴ هسته ای ۶۴ بیتی SoC است.  

از دیگر ویژگی این محصول جدید داشتن حسگر تشخیص اثر انگشت کاربر، دوربین پشت ۱۳ مگاپیکسل با قابلیت فوکوس خودکار و حافظه داخلی ۱۶ گیگ با قابلیت ارتقاء به ۶۴ گیگ است.  

Elephone C۱  می تواند دو سیم کارت را پشتیبانی کند و پردازنده آن  MediaTek's MT۶۷۳۷ با سرعت ۱۳ گیگاهرتز است.

در این فبلت یک تراشه گرافیکی Mali T۷۲۰MP تعبیه شده و سیستم عامل آن آندروید ۶.۰.۱ مارشمالو است.

 در حال حاضر این محصول جدید در دو رنگ آبی و طلایی عرضه می شود و قیمت آن ۱۲۰ دلار است که یک فبلت ارزان قیمت محسوب می شود.  

میانجیگری عراق میان ایران و عربستان سعودی



عربستان سعودی پیشنهاد کرده بود در صورتی که ایران رشد تولید نفت خود را متوقف کند سعودی ها نیز تولید نفت شان را کاهش دهند.

عراق میان عربستان سعودی و ایران در زمینه توافق نفتی، میانجیگیری می کند.  

به گزارش عصرایران به نقل از رویترز، "جبار علی لعیبی" وزیر نفت عراق اعلام کرد که این کشور میان عربستان سعودی و ایران میانجیگری می کند.

موضوع میانجیگری عراق، دست یابی به توافقی درباره بالا بردن قیمت نفت در بازارهای جهانی است.

الجزایر امروز چهارشنبه میزبان نشست مشورتی وزیران نفت اوپک است. موضوع این نشست بررسی قیمت های جهانی نفت است.

ایران قبل از این پیشنهاد عربستان سعودی را برای توافق دو کشور با هدف افزایش قیمت نفت را رد کرده بود.

عربستان سعودی پیشنهاد کرده بود در صورتی که ایران رشد تولید نفت خود را متوقف کند سعودی ها نیز تولید نفت شان را کاهش دهند.

عاصم جهاد سخنگوی وزارت نفت عراق در این باره گفت: عراق تلاش می کند نگاه های ایران و عربستان سعودی به یکدیگر نزدیک شود تا توافق میان این دو شکل بگیرد و آنچه که به سود کشورهای تولیدکننده نفت و حمایت از ثبات بازار نفت تحقق یابد.

وی افزود: همچنان برخی موانع در برابر توافق وجود دارد.

قرار است اعضای اوپک در نشست الجزایر، با تولیدکنندگان بزرگ نفت جهان هم رایزنی هایی را انجام دهند.

هم اکنون قیمت نفت در بازارهای جهانی پایین است و این موضوع آسیب جدی را به بودجه کشورهای نفتخیز وارد کرده است.

توزیع 30 هزار تن برنج خارجی به نرخ مصوب دولتی/ واردات گوشت از برزیل، مغولستان و ارمنستان



قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی در امور بازرگانی گفت: قیمت برنج خارجی نسبت به سال گذشته افزایش چندانی نداشته است. 

علی اکبر مهرفرد -قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی در امور بازرگانی- در گفت‌وگو با ایلنا، در رابطه با وضعیت قیمت برنج در آستانه ماه محرم بیان داشت: در تامین برنج مورد نیاز برای ایام محرم هیچ مشکلی وجود ندارد. همچنین قیمت برنج خارجی نسبت به سال گذشته رشد چندنی نداشته است.

او افزود: ابلاغ کرده‌ایم که به مناسبت ماه محرم 30 هزار تن برنج خارجی توسط شرکت بازرگانی دولتی به نرخ مصوب دولتی در استان‌های مختلف توزیع شود تا تنظیم بازار صورت گیرد.

قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی در امور بازرگانی در پاسخ به این سوال که با توجه به کاهش قیمت جهانی برنج چرا برنج خارجی در بازارهای داخلی کاهش قیمت نداشته است بیان داشت: قیمت برنج وارداتی باید با تعرفه مدیریت شود که تولید داخلی لطمه نخورد؛ به همین خاطر از کاهش بیش از حد قیمت جلوگیری خواهد شد.

مهرفرد در پاسخ به این سوال که برای تنظیم بازار گوشت قرمز چه تمهیداتی اندیشیده شده است، بیان داشت: برای این کار گوشت منجمد برزیلی عرضه خواهد شد. همچنین ترتیباتی اتخاذ شده است که از کشورهای همسایه دام سبک به صورت گوشت گرم با رعایت موازین ذبح شرعی وارد شود و عمده این گوشت‌ها از کشورهای ارمنستان و مغولستان وارد خواهد شد که دام آنها به دام‌های ما شبیه است.

کاهش قیمت نفت پولدارها را بی پول کرد



در حالی که تعداد ثروتمندان افزایش داشته است، برخی مخالف با این روند پول های خود را از دست داده اند

  پولدار ها روز به روز پولدار تر می شوند ولی نه در همه کشور ها.

به گزارش خبرآنلاین، تعداد افراد بسیار پولدار در جهان در سال 2015، 0.6 درصد افزایش داشته در حالی که ثروت آن ها با افزایش 0.8 درصدی به 30 هزار میلیارد دلار رسیده است.

در مجموع افراد پولدار 0.004 درصد جامعه بزرگسالان جهان را تشکیل می دهند در حالی که 12 درصد ثروت جهان را به دست دارند. مرکز ولت-اکس معیار افراد خیلی ثروتمند را کسانی که حداقل ارزش مالی 30 میلیون دلار دارند در نظر گرفته است.

 در حالی که تعداد ثروتمندان افزایش داشته است، برخی مخالف با این روند پول های خود را از دست داده اند.

فشار در بخش انرژی و کاهش قیمت ها برای ثروتمندانی که در کشورهای وابسته به انرژی زندگی می کردند زیاد بود و موجب کاهش ثروت آن ها شد.

روسیه، نروژ و استرالیا کشورهایی بودند که با کاهش افراد ثروتمند در کشورشان مواجه شدند.

عرضه بیش از تقاضا باعث شد که قیمت نفت پایین آید و به کمتر از بشکه ای 50 دلار برسد. همین اتفاق گریبانگیر برخی افراد پولدار شد. استرالیا یکی از بزرگترین صادرکنندگان گاز طبیعی، سنگ آهن و زغال سنگ بود و اصلی ترین مقصد صادراتی آن چین بوده است ولی خبر بدی که برای استرالیا پیش آمد این بود که اقتصاد چین با بحران مواجه شد و تقاضای این کشور کاهش پیدا کرد. در حالی که یک سوم صادرات استرالیا به چین بوده است.

بر همین اساس، تعداد افراد پولدار در استرالیا 31 درصد کاهش داشت و به 2 هزار 475 نفر رسید که مجموع ثروت آن ها 295 میلیارد دلار بوده که 33 درصد افت داشته است.

به همین ترتیب روسیه نیز با کاهش 13 درصدی تعداد ثروتمندانش رو به رو شد که به هزار و 75 نفر رسیدند. نروژ که یکی از صادرکننده های بزرگ نفتی است که تعداد ثروتمندانش 54 درصد کاهش داشته است.

از سوی دیگر در حالی که افرادی ثروتشان را از دست داده بودند، ثروت میلیاردر های جهان 5.4 درصد افزایش داشته است. آمریکا خانه اکثر ثروتمندان جهان است به طوری که 69 هزار نفر یا یک سوم ثروتمندان در آمریکا هستند.