ورزش های مفید پیش از بارداری



 

 پیش از اینکه بخواهید باردار شوید اگر ورزش منظم عادت کنید، دوران بارداری خوبی خواهید داشت. در نتیجه ورزش دایمی، استقامت بدن افزایش می یابد و مادر در حمل جنین مشکل نخواهد داشت. ورزش های سبک به باروری و لقاح پذیری بهتر کمک می کنند؛ به ویژه اگر تخمدان شما پلی‌کیستیک باشد یا اضافه وزن داشته باشید.

  1. ورزش را عادت هر روز خود کنید
 شاید با خود فکر کنید پس از باردار شدن ورزش های مفید آن دوران را انجام خواهید داد، اما اندام و وضعیت بدن شما در روزهای نخست شکل گیری جنین نیز بسیار مهم است. به یاد داشته باشید که سلامت بدن مادر تاثیر مستقیم روی سلامت جنین دارد. بنابراین، هر چه زودتر ورزش کردن را آغاز کنید، بهتر است. بعلاوه، اگر به ورزش کردن عادت کنید پس از حاملگی بسیار راحت تر می توانید ورزش را با وجود وزن اضافه ادامه دهید.

 2. انواع ورزش ها را با هم انجام دهید
 انواع فعالیت هایی را انتخاب کنید که از آنها لذت می برید. به طور مثال، اگر به دلیل بارانی بودن هوا نتوانستید بیرون بروید و پیاده روی کنید، می توانید کلاس ایروبیک خود را بروید. بعلاوه، وقتی چندین نوع فعالیت ورزشی را همزمان انجام می دهید، می توانید  پس از باردار شدن هر کدام که برای این دوران مفید است را ادامه دهید. به طور مثال، شنا کردن یکی از بهترین ورزش ها برای دوران بارداری است زیرا احساس بی وزنی به شما دست می دهد. شنا به ویزه در ماه های آخر که جنین بزرگ و سنگین شده است بسیار خوب است.

 3. بدن خود را قوی کنید
 هنگام بارداری شکم و سینه ها بزرگ می شوند و مرکز ثقل بدن نیز تغییر می کند و منجر به درد و آسیب دیدن دیگر اعضای بدن می شود. اگر پیش از بارداری ماهیچه های کمر و شکم خود را تقویت کنید، پس از حاملگی کمتر دچار کمردرد خواهید شد.

ورزش هایی که باعث تقویت عضله های شکم و کمر می شوند مزیت دیگری نیز دارند؛ باعث می شوند طرز قرار گیری بدن، ایستادن و نشستن باردار اصلاح شود که در این دوران بسیار مهم است.

 4. خیلی سخت ورزش نکنید
 اگر دوست دارید هر روز 10 کیلومتر پیاده روی یا صخره نوردی کنید، باید عادت های خود را کمی تغییر دهید. وقتی قصد بچه دار شدن ندارید هر چه قدر دوست دارید از این کارها انجام دهید. اما وقتی تصمیم به بارداری گرفتید، باید کمی متعادل و حساب شده ورزش کنید. ورزش های سنگین و زیاد باعث استرس بدن می شوند. در نتیجه به جای مفید بودن، برای بدن ضرر دارند. در عوض می توانید پیاده روی، کوهنوردی های سبک و شنا انجام دهید که برای تخمک گذاری مفید هستند. البته این ورزش ها را نیز زیاد انجام ندهید تا نفستان بند بیاید. آرام و متعادل.

 5. به دنبال وزن کم کردن نباشید
 شاید پیش از بارداری وسوسه شوید وزن خود را کم کنید تا پس از بارداری که وزنتان زیاد می شود خیلی چاق نشوید. اما زمانی که تصمیم می گیرید بچه دار شوید برای رژیم های غذایی و ورزش های چربی سوز زمان مناسبی نیست. در این دوره باید مواد غذایی لازم را به بدن برسانید نه اینکه آن را محدود کنید. سعی کنید همه نوع غذا را به اندازه کافی و مفید میل کنید و میوه و سبزیجات را در اولویت قرار دهید.

 6.  به طور مرتب قلب را ورزش دهید
 برای ورزش قلب و عروق باید روزانه 30 دقیقه زمان بگذارید. برای این منظور باید پیاده روی تند یا شنا کنید یا روی دستگاه الپتیکال حرکت کنید. اگر به طور مرتب باعث افزایش تپش قلب شوید، بارداری بهتری هم خواهید داشت. بدن باید در وضعیت فیزیکی و روحی خوبی قرار داشته باشد تا استقامت لازم برای حمل جنین را داشته باشید. بارداری نیز نوعی ماراتن است که باید پیش از مسابقه به خوبی بدن خود را آماده کنید.

 7.  از تناسب اندام همسر خود غافل نشوید
 تناسب اندام و سلامت بدن پدر نیز 90 روز پیش از لقاح پذیری بسیار اهمیت دارد. دلیل آن نیز زمانی است که اسپرم برای تکامل و رشد صرف می کند. برای داشتن قدرت باروری، بدن مرد هم باید در سلامت کامل باشد و برای این منظور باید به طور مرتب ورزش کند.

 8.  پس از بارداری در مورد ورزش با پزشکتان مشورت کنید
 پیش از بارداری باید ورزش های مفید را به طور مرتب انجام دهید. اما پس از بارداری چون شرایط بدن به کلی تغییر می کند، بهتر است نوع ورزش هایی که می خواهید ادامه دهید را با پزشک خود در میان بگذارید.

منبع:shahrzadpress.com



بارداری و زایمان راحت با...

اهمیت تحرک در دوران بارداری آب و دوران بارداری طرز کنترل وزن در دوران بارداری مناسب‌ترین ورزش‌های دوران بارداری نقش ورزش در دوران بارداری چه زمانی نباید در دوران حاملگی ورزش کرد؟

10 روش برای بارداری سالم



بارداری و زایمان - در طول بارداری برخی از مسایل هستند که همچون شرایط فیزیکی و روحی اهمیت دارند. در کنار همه تغییراتی که در طول بارداری تجربه می کنید، سلامت شما و فرزندتان به توجه شما و نوع خوراکی هایی که میل می کنید بستگی مستقیم دارد. وقتی متوجه می شوید همه اعمال و خوراکی های شما تاثیر مستقیم روی جنین دارد، با احتیاط بیشتری غذاهای خود را انتخاب خواهید کرد.

در کنار همه این نگرانی ها، 9 ماه بارداری مملو از تجربه های مختلفی همچون لذت و ترس است. در این دوران باید ورزش های مخصوص انجام دهید و مواد غذایی مضر همچون قهوه را کنار بگذارید.اگر قصد باردار شدن دارید بد نیست 10 موردی که در ادامه توضیح داده ایم را با دقت مطالعه کنید.

10. آماده شدن

آمادگی برای بچه دار شدن باید دست کم از سه ماه قبل آغاز شود. چرا اینقدر زود؟ هرچه شما سالم تر باشید، فرزند سالم تری به دنیا خواهید آورد.ملاقات با دکتر زنان نخستین قدم برای بارداری سالم است. در این ملاقات باید سوابق پزشکی خانوادگی خود و همسرتان و داروهایی که در حال حاضر مصرف می کنید را به پزشک بگویید. پزشک زنان باید مطمئن شود که شما واکسن های خود، مخصوصا سرخچه و آبله مرغان را به موقع زده اید. زیرا این واکسن ها، ویروس های ضعیف شده هستند و نمی توان در دوران بارداری آنها را تزریق کرد.

باید آمادگی لازم برای یکسری تغییرات در زندگی روزانه خود را داشته باشید. اگر گربه دارید سعی کنید ظرف شن او را دیگر شما تمیز نکنید. در مدفوع گربه ها انگل وجود دارد که می تواند منجر به بیماری توکسوپلاسموز شود که برای جنین در حال رشد خطر مرگ دارد. به همین دلیل باید هنگام گلکاری و باغبانی نیز حتما دستکش دست خود و از خوردن گوشت های نیم پز نیز خودداری کنید.

در طول بارداری باید قرص های ویتامین مصرف کنید. باید حداقل یک ماه پیش از بارداری، روزانه 400 میکروگرم اسید فولیک به بدن خود برسانید.پیش از بارداری حتما به دندانپزشکی مراجعه کنید تا مطمئن شوید مشکل دندان و لثه ندارید. برخی از شواهد نشان می دهند بیماری های دهان و دندان می تواند به تولد نوزاد با وزن کم منجر شود.

9. کنار گذاشتن داروها

در دوران بارداری نمی توانید به راحتی گذشته داروهای مسکن همچون ایبوپروفن برای سردردهای خود مصرف کنید. هر چیزی که می خورید، حتی دارو، بر رشد کودک شما تاثیر می گذارد. هنگامی که دارویی وارد جریان خون شما می شود از جفت می گذرد و وارد سیستم بدن کودک می شود.

کدام داروها در طول بارداری بی خطر هستند؟ به این پرسش نمی توان پاسخ صریحی دارد. پزشک می تواند به شما کمک کند که چه داروهایی را در طول بارداری مصرف کنید. اگر تصور می کنید که داروهای گیاهی یا درمان های خانگی می تواند امن تر باشد، حتما به خاطر داشته باشید که آنها نیز از طریق جفت به جنین می رسند و روی رشد کودک شما تاثیر مستقیم دارند. بنابراین، اگر مطمئن نیستید کاری انجام ندهید و ابتدا از پزشک خود مشاوره بگیرید.

8. خوردن سبزیجات

در دوران بارداری هر چه می خورید و می آشامید، منبع تغذیه جنین شماست. بنابراین، یخچال خود را از مواد غذایی سالم و پرانرژی و خوراکی هایی که سرشار از ویتامین های B6، B12، آهن، کلسیم و اسید فولیک هستند، استفاده کنید.

موز و همه دانه های خوراکی مملو از ویتامین B6 هستند و باعث افزایش گلبول های قرمز خون می شوند. سیب زمینی شیرین ویتامین آ دارد و برای رشد استخوان ها بسیار مفید است. اسفناج و ماهی سالمون سرشار از کلسیم هستند و از پوکی استخوان زن باردار جلوگیری می کنند و باعث تراکم بیشتر استخوان های جنین می شوند.به هیچ وجه تصور نکنید با خوردن قرص های ویتامین همه ویتامین های بدن شما کامل می شوند. باید از مواد خوراکی واقعی نیز برای ویتامین رسانی به بدن خود نیز استفاده کنید.

7. از مواد خطرناک دوری کنید

در دوران بارداری باید از خوراکی ها و مواد غذایی سمی و خطرناک پرهیز کنید. بسیاری از مواد سمی در غذاهایی که به طور روزانه مصرف می کنیم، پنهان هستند. باید از خوردن غذاهایی که حاوی باکتری لیستریا یا باکتری هایی که می توانند از جفت عبور کنند، خودداری کنید. این باکتری ها می توانند منجر به سقط جنین شوند. مگر پنیرهایی که خودتان با شیر هموژنیزه تهیه می کنید، پنیرهای سفید فرانسوی همچون بری و کاممبر و پنیر فتا جزو مواد غذایی مضر هستند. تخم مرغ ، ماهی، گوشت مرغ و گوشت قرمز نیز نباید به صورت خام یا نیم پز مصرف شود.

برخی از غذاهای دریایی شامل مقادیر زیادی جیوه هستند که باید در دوران بارداری از مصرف آنها پرهیز کرد. در این دوران همچنین باید سیگار را ترک کنید. نوشیدن قهوه در دوران بارداری بحث های مختلفی دارد. برخی معتقد هستند که چون جریان خون جنین را افزایش می دهد پس مضر نیست. البته باید به مقدار بسیار کم مصرف شود.

6. تسلیم ویار شدن

تعدادی از خانم ها ویار ترشی، بستنی و ... دارند و کاملا نرمال است. اما پیش از آنکه بر اساس هوس های خود پیش بروید به رشد کودکتان بیندیشید. خوردن چیزهایی که برای آن ویار دارید بد نیست اما اگر حد تعادل را نگهدارید.

گاهی هوس کردن می تواند در نتیجه کمبود بدن برای آن ماده غذایی باشد. اما گاهی هم اینگونه نیست. خانومی که مکعب های یخ را گاز می زند، ممکن است کم خونی داشته باشد و یخ به هیچ وجه آن را درمان نمی کند.

به طور کلی، ویار مساله خطرناکی در دوران بارداری نیست. اما اگر هوس مواد غیرخوراکی را داشته باشید، حتما مضر و خطرناک است. برخی ازخانم ها هوس گچ، زغال، خمیردندان، خاک و ... دارند که در واقع نشانه های «پیکا» است. خوردن این مواد برای بدن شما و جنین شما ضرر دارد زیرا حاوی انگل و مواد سمی هستند و باعث می شود تا بدن شما و جنین مواد مغذی غذاها را به راحتی جذب نکند.

5. تحرک داشته باشید

در دوران بارداری خود ورزش کنید. روزانه 30 دقیقه ورزش در دوران بارداری می تواند به کاهش دردهای کمر و یبوست – دو بیماری رایج بارداری – کمک کند. ورزش همچنین کمک می کند خواب راحت و احساسات بهتری داشته باشید.

ورزش در بارداری همچنین موجب کاهش درد زایمان می شود و می توانید امید داشته باشید پس از زایمان دوباره به وضعیت قبل باز می گردید. ورزش های هوازی در کم کردن دل به هم خوردگی های دوران بارداری هنگام صبح نقش موثری دارند.برخی ورزش ها همچون پیاده روی، یوگا، شنا و ایروبیک های سبک بسیار خوب هستند.

4. زیاده روی نکنید

وقتی باردار هستید، زندگی به هیچ وجه نمی ایستد. زمانیکه با خستگی های سه ماهه نخست در حال جنگ هستید، ممکن است احساس کنید می توانید دنیا را بگیرید. بعلاوه، اشتیاق زیادی نیز برای انجام همه کارها دارید. شاید این انگیزه ای شود تا کارهای عقب افتاده خود را انجام دهید. خوبی مشغول بودن ذهن و بدن این است که از عصبانیت های دوران بارداری کاسته می شود.

انجام اینگونه کارهای اضافه بر سازمان در خانه یا محل کار هیچ ضرری ندارند. مهم این است که بدانید چه زمانی در آستانه زیاده روی – روحی و جسمی - قرار دارید. اگر احساس گیجی یا ضعف کردید، دست نگه دارید و استراحت کنید. این زمانی است که بدن شما به اکسیژن بیشتری نیاز دارد زیرا نمی تواند به این ترتیب به کار خود ادامه دهد.

در این گونه موارد دمیدن و فوت کردن می تواند کمک کننده باشد. البته عدم توانایی در نفس کشیدن مقوله جداگانه ای است. اما اگر خسته شدید و ضربان قلب شما بالای 140 بار در دقیقه رسید، حتما به خود استراحت دهید تا تپش های قلب طبیعی شوند.

3. راحت بخوابید

خستگی بارداری در سه ماهه دوم تا مدتی ازبین می رود و دوباره در سه ماهه سوم باز می گردد که اصولا با خشم هم همراه است. شما باید در طول روز بین 8 تا 9 ساعت بخوابید تا انرژی لازم را در طول روز داشته باشید. خوب است اگر پس از ناهار نیز حدود 20 دقیقه چرت بزنید.

اگر عادت دارید روی شکم خود بخوابید، باید در دوران بارداری آن را تغییر دهید. دراز کشیدن روی پهلوی چپ باعث افزایش جریان خون شما و جنین می شود. سعی کنید یک متکا بین زانوهای خود بگذارید و متکایی نیز کنار شکمتان بگذارید تا راحت تر بخوابید.

اگر به هر دلیلی شب خواب راحتی نداشتید، سعی کنید در طول روز کمبود خواب خود را جبران کنید. چرت زدن هنگام ناهار یا بعد از کار می تواند در آرامش ذهن شما موثر باشد. با این کار، شب هم راحت تر می خوابید.

2. شکایت نکردن

در طول بارداری ناراحتی هایی همچون سوزش معده بسیار اذیت کننده هستند. سوزش معده ممکن است در هر دوره ای از بارداری سراغ شما بیاید اما وقتی شکمتان بزرگ تر شود، احتمال این ناراحتی نیز بیشتر خواهد شد. افزایش هورمون پرژسترون باعث به تاخیر افتادن روند گوارش و هضم غذا می شود و شل شدن دریچه ای می شود که مانع از ورود اسید معده به مری می شود.

برای مبارزه با سوزش معده بهتر است لقمه های کوچک بردارید و یک ساعت از اتمام غذا دراز نکشید. اگر هنگام شب دچار سوزش معده شدید، با استفاده از یک بالشت سر خود را بالاتر بگذارید و به حالت لمیده بخوابید. استفاده از داروهای مسکن سوزش معده در دوران بارداری ضرری ندارند اما برای اطمینان حتما با پزشک خود مشورت کنید.

گرفتگی پاها در سه ماهه دوم و سوم بسیار آزار دهنده است. دلایل مختلفی برای افزایش این درد وجود دارد از جمله باید به کم آبی کودک اشاره کرد که منجر به ایجاد فشار در اعصاب نخاعی می شود. البته خبر خوب این است که با کمی پیشگیری می توانید از بروز این دردها جلوگیری کنید. کشیدن پاها پیشگیری خوبی است اما انگشتان پای خود را نکشید زیرا منجر به گرفتگی عضلات می شود. ورزش کردن، مخصوصا پیاده روی و همچنین ماساژ دادن پاها و گرم نگه داشتن آنها نیز در پیشگیری این ناراحتی ها موثر هستند.

1. کم کردن استرس

9 ماه انتظار هنگامی که برای دیدن نوزاد خود اشتیاق دارید، بسیار طولانی به نظر می رسد. اضطراب شما در مورد بارداری و تولد نوزاد، کارهای خانه و محل کار تاثیر مستقیم روی رشد جنین دارد. استرس زیاد می تواند منجر به دردهای زایمان زودهنگام شود زیرا باعث ترشح هورمون های انقباض می شود. اضطراب های شدید منجر به ضعیف شدن سیستم ایمنی بدون شما و کم شدن وزن جنین می شود.

اینکه چه میزان استرس زیاد نامیده می شود کار ساده ای نیست. اما در برخی از خانم ها اجرای کارهایی که موعد مقرر دارند، پر از استرس است. اگر بیشتر اوقات دلواپس، گیج یا در حال گریه هستید باید از یک مشاور خوب کمک بگیرید. باید بیاموزید چگونه با نگرانی های خود کنار بیایید.

منبع:سلامت نیوز



بارداری و زایمان راحت با...

7 قانون طلائی تغذیه در دوران بارداری آزمایش های معمول در بارداری اونهایی که میخوان مادر بشن با تهوع صبحگاهی در دوران بارداری چه کنیم ؟ بهترین فاصله بین دو بارداری چقدر است؟ بیماری های تیروئید و بارداری

یوگا راهی برای خاموش ساختن امواج فکری



یوگا شناختی مستقیم و بی واسطه از ژرفای هستی خویش و هماهنگی با قوانین طبیعت است. این معرفت شهودی در پی سلوکی پی گیر و عشقی صادقانه حاصل می شود. در پی این سلوک ، فرد تسلطی همه جانبه بر قوای تن ، احساسات و افکار خود پیدا می کند. و در نهایت می تواند خود را از حیطة تغیرات احساسی و نگرانیهای فکری فراتر برده ، در عمق قلب خود قرار یابد ، جایی که تلاطمات فکری و محیط خارجی قادر نیست تاثیری بر آن داشته باشد. در مورد واژة "یوگا" اختلافاتی دیده می شود ، و آن را به معانی : "اتحاد و وصال" ، "رؤیت و نظاره" و "کنترل و به زیر یوغ آوردن" به کار برده اند.

نه تنها در مورد ریشة واژة یوگا اختلافاتی دیده می شود ، بلکه در تعاریف و توضیحات مشروحی که دربارة یوگا در متون گوناگون آمده نیز تفاوتهایی وجود دارد. این در حالی است که متون کهن و مختلف یوگا ، تعاریف متنوع یکدیگر را تأیید کرده اند. ولی در واقع هیچ تعریف مشترکی پیرامون این تجربة عمیق ارائه نشده است. ظاهراً در اکثر موارد ، زاویة دید اساتیدی که یوگا را تعریف کرده اند با یکدیگر متفاوت بوده است.

یوگا تعریفی از یک گروه محدودی از تمرینات یا حالت معینی نیست ، بلکه بیشتر اشاره به مجموعه ای از فنون ، از ساده تا بسیار پیشرفته ، و احوال باطنی مختلف و در واقع یک سیر و سلوک کامل دارد.

روشن بینان و دانایان بسیاری ، بویژه در هند ، در پس سالها تزکیه نفس و مراقبه های ژرف ، حالاتی متفاوت از آگاهی را کشف و تجربه کردند. مجموعة این حالات و فنون و تعالیمی که برای درک و وصول به این احوال توسط آن مردان خردمند طراحی و دریافت شد "یوگا" خوانده می شود.

هر کدام از این خردمندان ، جنبه هایی خاص از این معرفت گسترده را مورد توجه قرار داده ، براساس آن تعریفی ارائة کرده اند . البته این تعاریف از هم بیگانه نیستند. آنها تماماً در حول خودشناسی و بالا بردن توان فردی و توسعة آگاهی متمرکز می باشند. ولی برخی روش این علم و بعضی غرض از اجرای این فنون و گروهی نیز غایت این تعالیم را توصیف و تشریح کرده اند. بنابر این برای درک بهتر از این معرفت گسترده و نه چندان روشن ، مطلوبتر آن است که این تعابیر مختلف را در کنار هم گذاشته و از همة آنها بهره بریم.

حال مجدداً به معانی واژة یوگا باز می گردیم ، یوگا از طرفی به معنای " کنترل کردن" آمده است و در آن صورت یوگا را می توان علم کنترل امواج فکر و علم مهار قوای تن و ذهن به منظور تسلطی همه جانبه بر توان بالقوة خود دانست. در این صورت به "روش" این دانش که همانا کنترل قوای تن و فکر است تأکید می شود. با توجه به چنین درکی ، یوگا ، در کتاب شاندیلیوپانیشاد (Shandilyopanishad) ، این گونه تعریف شده است : " یوگا عبارت از کنترل امواج ذهنی است. " از طرف دیگر می توان یوگا را به معنای نظاره کردن و دیدن ، در نظر گرفت که در نتیجه یوگا علم نظارة خود و خودشناسی است. بدین ترتیب غایت این دانش آشکار می شود.

یعنی واقع شدن در طبیعت اصیل خویش و شکافتن تمامی حجابهای نفسانی . بر همین اساس در باگاواد گیتا (Bhagavad gita) اوج یوگا ، رویت ذات درونی از طریق ذهن پاک و خالص شده توصیف شده است ، و سرانجام یوگا را به معنی " وصل و یکی شدن " نیز ترجمه کرده اند که در آن صورت غرض از انجام تمرینات یوگا آشکار و هویدا می شود. به این معنا ، یوگا عبارت است از عملکرد هماهنگ قوای فردی و اتحاد قوای ذهنی (Chitta shakti ) با قوای حیاتی تن و حواس (Prana shakti) که منجر به تلخیص انرژی ، توسعة آگاهی و در نهایت اتحاد با آگاهی متعال خواهد شد. بنابر این تصور ، در رودرایا مالاتانترا (Rudrayamatantra ) گفته شده : " یک یوگی ، فقط در اتحاد با آگاهی متعال ، به تجربة یوگا نایل می گردد. " بدین ترتیب هر کدام از معانی واژة یوگا ، قسمتی از این معرفت عمیق باطنی را آشکار می سازد و اختلاف ذاتی در میان آنها دیده نمی شود.

در گستره‌ای پنهاور ازتاریخ که آغاز آن بر کسی آشکار نیست ، گروهی از انسانها که روحی لطیف و فکری خلاق داشتند در جست و جوی خواسته های فطری و عمیق جان خود ، علمی را پی افکندند که هندیان آن را "یوگا" خواندند. آنها با راهنمایی و الهام نداهای آسمانی توانستند روشها و فنونی را برای برانگیختن نیرو و تواناییهای بالقوه و همچنین توسعة حوزة دید و رؤیت درونی خود طراحی و ابداع کنند. منظور از این فنون ، رسیدن و غرقه شدن در عمیق ترین خواسته های اصیل خویش یعنی سرور و آرامش ناب "آناندام" (Anandam) ، توسعة دید درونی و امکان رؤیت اشیاء در میدانهای مختلف آگاهی یا آگاهی ناب "چیتام" (Chittam) ، و سرانجام درک حقیقت خویش یا حقیقت ناب "ساتیام" (Satyam) ، بود.

مجموعة این احوال و تعالیم و دستورالعملهای لازم برای وصول به آن ( یوگا ) خوانده می شود. استادان و معلمان یوگا ، بسته به قدرت درک و نیاز مریدان و یارانشان ، و متناسب با مراحل آموزش خود ، به منظور روشن شدن ذهن نوآموزان تعریفهای متعددی را بیان کرده اند. به این دلیل ، ممکن است یک نوآموز یوگا در طی مراحل آموزشش نزد پیر و استاد خود ، تعاریف مختلفی را از او بشنود ، تعاریفی که اهداف و ساختار تمرینات او را شکل می دهد و پیش می برد. ولی در واقع این احوال و حالات عمیق آگاهی که به یوگا موسوم است با هیچ کلام و توضیحی قابل انتقال نیست. تنها پس از سالها مراقبه و اجرای "سادانا" (Sadhana) ، یک جویندة صادق قادر به برانگیختن انرژی های خفته و توسعة میدان دید درونی خود خواهد شد. همانطور که عارف بزرگ هند پاتانجلی (Patanjali) گفته است : " تمرین یوگا آن گاه ریشة استوار خواهد داشت که دیری به استواری و عشق نگاه داشته آید . " ( یوگاسوترا(Yoga sutra) ) و تا پیش از تجربة شخصی چنین احوالی ، تعاریف و توضیحات قادر نیستند آن کیفیات درونی را در ما برانگیزند. تعاریف صرفاً ذهن ما را روشن ، فکر ما را راحت و هدف از اجرای تمرینات را منطقاً بر ما عیان می سازد. ولی این توضیحات هیچ گاه قادر نیستند پرتویی اصیل از حقیقت را بر دل یوگی متجلی سازند ، که آن نیاز به سیر و سلوکی بس جدی و منظم دارد.

در اینجا به برخی تعابیر مختلف از حقیقت یوگا مبتنی بر متون کهن و اصیل یوگا می پردازیم :

" یوگا عبارت از خاموش ساختن امواج فکری و رهایی از قالبهای ذهنی است . "

2/1 (yoga Sutra ) یوگاسوترا

" حالت مجذوبیت کامل آگاهی که مبرا از بازیهای فکر و فراتر از دانشهای اکتسابی است ، یوگا نامیده می‌شود."

3/2 Akshyopanishada آکشیوپانیشاد

" یوگا راهی به سوی تمرکز و مجذوبیت عمیق و کامل است . "

Shardatilaka 25/1 شاردا تیلاکا

" با توسعة قرار و آرامش ذهنی و فرا رفتن از توهم یگانگی آگاهی با بدن و جهان ، فرد قادر به شناخت وجود محض که ورای تغییرات ، ذهن و کلام است خواهد شد. این حالت والا در یوگا مستقیماً و در شکل نیروی کالپا سامادی "Nirvikalpa Samadhi " تجربه می شود. "

3 , 7-8 Mahanirvanatantra ماها نیروانا تنترا

2. سیر ادواری یوگا

تا اواخر عصر ودایی واژه " یوگا " به معنای کنونی خود مطرح نبوده است . به نظر می رسد قدمت این واژه را حداکثر تا کمی پیش از عصر اوپانیشادی بتوان تعقیب کرد. هر چند در براهماناها ( Brahmana ) و آرانیاکاها ( Aranyaka ) صحبتی از یوگا نمی شود ولی مسلماً این واژه با چنین حجمی از مفاهیم نمی‌توانسته دفعتاً با ظهور اوپانیشادها شکل گرفته باشد. پس این معرفت کهن به نوعی مورد توجه بوده تا آنکه در دوره اوپانیشادی به طور مشخص و آشکاری از فلسفه و فنون این علم بحث شده است. در اندیشه عرفانی هند ما به نوعی از فلسفه تاریخ و انسان شناسی برخورد می کنیم که نه بر پایه ی استقرائات منطقی و مشاهدات اجتماعی بلکه مطلقاً مبتنی بر دریافتی شهودی است ، هر چند که این دریافت ها به نوعی تحلیل شده است که برای اذهان منطقی نیز جالب و دلکش است. یوگاشناسان معاصر معمولاً سیر یوگا را در 5 یا 6 دوره تحلیل و بررسی می کنند و این در حالیست که در متون یوگا تنها 4 مرحله برای حیات بشری فرض شده است و یوگا در هر کدام از این 4 دوره ماهیتی متفاوت و مناسب با حال مردم آن دوران دارد. بر این اساس یوگا عبارت خواهد بود از پاسخی طبیعی که آگاهی و شعور متعال از درون هر موجودی که از شرایط جبلی و حقیقی خود خارج شده برای رجوع به شرایط اصیل خود می دهد.

این چهار مرحله در تاریخ بشری عبارتند از :

عصر طلا ( بهار تاریخ Sathya Yuga )

عصر نقره ( تابستان تاریخ Tretha Yuga )

عصر مس ( پاییز تاریخ Dawapara )

عصر آهن ( زمستان تاریخ Kali Yuga )

اولین دور از ادوار تاریخ بشری ( sathya yuga ) بنابر شهود روشن بینان کهن هند ، دورانی است که انسان هم آغوش طبیعت است. او بر علیه طبیعت وارد عمل نشده ، بلکه بر امواج حیات طبیعی به موج سواری پرداخته است. و بدون کمترین تزاحم و فشاری انعکاس نیازهای حسی و معنوی خود را در ابعاد مختلف وجود خویش پاسخ داده است. در این مرحله آگاهی بشری کاملاً یکپارچه و در اتحاد و یگانگی با طبیعت است.

متناسب با رشد خودآگاهی و قرار گرفتن "من" در مرکز هستی بجای هستی در مرکز "من" ادوار متفاوت دیگری شکل می گیرد. گذار از بهار تاریخ به تابستان تاریخ (tretha yuga) مطابق است با هبوط انسان به زمین در اسطوره شناسی دینی ، در این مرحله انسان خود را مستقل از طبیعت مشاهده کرده و در قبال طبیعت موضع به اصطلاح بشری خود را اتخاذ می کند. در این دوران است که قوانین قربانی شکل می‌گیرد زیرا انسان دیگر خود را سلولی از کیهان یکپارچه نمی بیند. و بدین سبب هستی برای او گاهی هول انگیز و گاه جذاب است. او با مراسم پوجا ( puja ) و یاجنا ( yagya ) سعی در تسخیر آسمانها و شکست محدودیت های بشری خود دارد. این اولین پارگی در کلیت" انسان . طبیعت " و تبدیل آن به " انسان و طبیعت " است.

با تخصصی تر شدن مغز انسان سومین شکن دراعصار تاریخ شکل می گیرد و آن دوپاره شدن انسان از خودش می باشد ! در این دوره ( Dwapara Yuga ) ، برای انسان های هوشیار مراقبه های طولانی و توجه به طبیعت توصیه شده است. زیرا این بار انسان از خودش بیگانه و دور شده است. به عبارت دیگر این بار " من " از طبیعت و نیروی الهی جدا نشده ، بلکه بشر در وجود خودش به چند پاره قسمت شده است ( انسان و انسان بجای انسان . انسان یکپارچه ) . در این دوران سطح هوشیاری ( خودآگاهی ) بشری تخصصی‌تر شده و سطوح متمایزی در روان بشر شکل می گیرد.

این تنزل سرانجام به عصر زمان یا دوره چهارم ( kali yuga ) منجر می شود که حکومت نگرانی های بشری است. عصر زمان به دوره ای اطلاق می شود که بشر اسیر ذهن خود شده است و قوای فکر در نهایت توحش و لذت جویی است و سعی در فرار از گذشته و آینده دارد چون قادر به دیدن کلیت خود نیست. در این عصر انسان در پی کامجویی از آینده موهوم و تصورات بی پایه ی گذشته است. این نهایت از خودبیگانگی بشری است. که نه تنها انسان در جستجوی حظوظ طبیعی و همه جانبه وجودی خود نیست بلکه در جستجوی حظوظ مادی نیز نیست. او اینک اسیر افکار و تصورات خود شده ( انسان . غیر انسان ) و قدرت خیال از خیال زندگی کامجویی می کند نه از خود زندگی .

چون مسخ بشری تا به این حد می رسد به حکومت مطلقه فکر و خیال و اوج دوری از طبیعت رسیده ایم. حال چه باید کرد ؟

همانطور که در آغاز مقاله نیز اشاره شد ، روح انسان هایی که دلی ساده و پاک دارند در طول تاریخ و در شرایط متفاوت توانسته بارها و بارها پرتوی آگاهی را در لابه لای بن بست های مجعول بشری پیدا کنند. بدین ترتیب شکن هایی که در ادوار مذکور حاصل آمده نه به نتیجه فکر و تعقل بلکه تنها به صورت واکنشی طبیعی در طول تاریخ از طریق متعادل ترین و پاک ترین نفوس بشری پاسخ داده شده است.

با توجه به مقدمه مذکور ، یوگا در واقع سه مرحله ی عمده را در طول تاریخ طی کرده است. زیرا همانطور که اشاره شد عصر اول (Sathya Yuga) دورانی است که انسان ها هماغوش با نوامیس و قوانین طبیعی و بدون هیچ ناهماهنگی زندگی می کردند. ( حضور آدم در بهشت در اسطوره شناسی دینی ) . بر این اساس در این دوران هیچگونه تفرقه و جدایی وجود نداشته است که " یوگا " سعی در وصل و جوش دادن آن جدایی داشته باشد. اما همین که انسان . طبیعت جای خود را به انسان و طبیعت داد ، واکنشی از اعماق زلال قلب انسان او را به یگانگی با طبیعت و حق فراخوانده است. این عمیق ترین نیاز عرفانی و فطری بشر به یگانگی با هستی در هند تحت نام " یوگا " خوانده شده است.

براساس توضیحاتی که گذشت یوگا در هند در هر کدام از این سه دوران معنایی متفاوت پیدا می کند. در آغاز یوگا عبارت از وصل و اتحاد است و آن زمانی است که انسان خود را هم آواز با هستی نمی یابد ولی در عین حال او قادر به رؤیت و دیدن هستی و این تفرقه هست لذا با مناسک سری پوجا و یاگیا سعی در اتحاد خود با طبیعت دارد.

در دومین مرحله او یگانگی ضمیر و ذهن خود را از دست داده است در این مرحله یوگا عبارت از رؤیت و نظاره کردن است.

در این مرحله همانطور که در باگاواد گیتا ( 32 ، 02 / 6 Bhagavad gita ) اشاره شده اوج یوگا عبارت از رویت ذات از طریق ذهن خالص و یگانه شده است.

و سرانجام در سومین مرحله ، یوگا یعنی کنترل کردن و تحت انضباط آوردن ، در واقع در این مرحله ما سعی می کنیم به شرایطی دست یابیم که نهایتاً قادر به رویت ذات درونی شویم. ولی از آنجا که فاصله ای زیاد نسبت به ذات خود پیدا کرده ایم در آغاز لازم است به مهار کردن امواج جعلی و غیر واقعی ذهن مبادرت ورزیم در شاندیلیوپانیشاد ( 42 ، 7/ 1 ) Shandilyo panishad به همین مساله اشاره شده در جایی که می گوید :

" یوگا عبارت از کنترل امواج ذهنی است . "

از آنجا که به اعتقاد عموم جیوتیشی‌ها ( Jyotishi ) و برخی از اساتید و پیران فرهیخته ی معنوی هند عصر کالی به پایان رسیده و هم اکنون قوس صعودی به سوی عصر " ساتیا " آغاز شده است ، در کنار انضباط هایی جدی یکی از مهمترین آموزه ها که مورد تائید یوگیان برای انسان های دوران ماست ( آغاز عصر پاییز ) همان مشاهده و یا نظارت کامل بر کل عملکرد احساسات و افکارمان می باشد.

البته ما می توانیم چهار مرحله ی مذکور را از نگاه دیگری بنگریم. و آن در صورتی است که مفهوم زمان را تنها به عنوان محل توالی پدیده ها و رویدادهای مادی مشاهده نکنیم بلکه آن را تا ژرفای روان و روح بشری دنبال کنیم.

در آن صورت هم اکنون می تواند عصر " ساتیا " باشد. همانطور که می تواند عصر" کالی" باشد و این بسته به آن است که شما در کجا قرار یافته باشید ؟ ! بحث پیرامون انعکاس اثرات زمان مادی و کیهانی (متافیزیکی ) در این مقوله نمی گنجد و خود به پژوهش های دیگری نیاز دارد. ولی در هر حال " زمان " به آن معنا که در عصر "کالی" مطرح است ، توالی افکار جعلی ، اوهام و خیالات و شهوات است . و هر چه به سوی سطوح والاتر یعنی مراحل "دواپارا" ، "ترتا" و "ساتیا" حرکت کنیم ، زمان گذر واحدهای معنوی خواهد شد. به این معنا این چهار مرحله همان چهار سطح وجود (عوالم لاهوت Anandamaya ، جبروت Vigyanamaya ، ملکوت Manomaya و ناسوت Anumaya ) در تجلی خود خواهد بود. بر همین اساس وقتی از عارفی پرسیدند چند سال داری ؟ گفت چهار سال ( با اینکه در سنین کهولت بود ) گفتند : چگونه ممکن است ؟ گفت : " عمر من همان است که آگاه از حق شدم والا باقی به حساب عمر نیاید " .

نگرشی که در اینجا برای تحلیل سیر ادواری یوگا مطرح شده است از دیدگاه تاریخ و واقعیات اجتماعی نیست بلکه نگرشی کهن و برگرفته از خود متون یوگا بود. به نظر می رسد یوگیان ترجیح داده اند سیر گذار معنوی را از چنین دید و نگاهی برای ما آشکار کنند. نگرشی فلسفی . شهودی که کاملاً قابل تطبیق با عرفانهای مسیحی و اسلامی نیز می باشد.

3. تاریخچة تحلیلی یوگا

به لحاظ تاریخی می توان سیر تحولات یوگا را در پنج مرحله بررسی کرد :

عصر ودایی ( Vedic Yoga )

دوران پیش از کلاسیک ( Preclassical Yoga )

دوران کلاسیک ( Classical Yoga )

دوران بعد از کلاسیک ( Post Classical Yoga )

دوران مدرن ( Modern Yoga )

1- دوران ودایی ( 4000 تا 2000 پیش از میلاد )

هر چند در این دوران مستقیماً از واژة یوگا نشانی نمی یابیم اما مفاهیم قابل استنادی در متون ودایی یافت می شود. منظور از متون ودایی چهار جنگ کهن به نامهای

ریگ ودا Rig veda

ساما ودا Sama V.

یاجور ودا Vajur V.

آتاروا ودا Atharva V

است ، که در واقع کهن ترین متون مکتوب و ادبیات بشری نیز لحاظ می شوند. طی تحقیقات باستان شناختی در دو دهة اخیر سرآغاز تمدن در هند از هفت هزار سال پیش از میلاد از ناحیه ای نزدیک به دهکدة مهرگر ( Mehrgarh ) آغاز شده است و در هزارة سوم پیش از میلاد منجر به ساخته شدن شهرهای بزرگ و مهمی مثل موهنجو دارو ( Mohenjo daro ) هاراپا ( Harappa ) و دلاویرا Dholavira ) ( شد. این تمدن از شرق گنگ به طرف افغانستان و از ایران به سوی بمبئی توسعه یافت. این تمدن کهن را عموماً به نام تمدن ساراسواتی ( Sarasvati ) می شناسند. طبق نگرشهای ودایی شعور ناب و وجود متعال که خالق هستی از روی عشق و مهر بوده است " وداها " را به نوع بشر آموخت تا چگونگی زیستن در همسویی با قوانین " دارما " حفظ شود. به این معنا " وداها " در قلب خود مفهوم " یوگا " را در بر دارند هر چند که تنها از طریق واژگانی چون " تاپا " ( Tapah ) در این دوران به یوگای اصطلاحی نزدیک می شویم.

برای درک بهتر و کامل " وداها " " ریشی ها " ، ودانگا ( Vedanga ) را بمنظور فهم و استفاده از وداها ارائه کردند. " آنگا " ( Anga ) به معنای شاخه و بخش است پس ودانگا یعنی اجزاء و شاخه های ودا که شامل :

Kalpa

Shiksha

Vyakarana

Nirukta

Jyotisha

Chandas

می شد.

از طرفی زمینة دیگری از آموزشهای ودایی به نام اوپاودا ( Upaveda ) نیز به منظور استفادة عملی از وداها شکل گرفت که شامل

Ayurveda (طب ودایی)

Dhanur Veda (ورزش رزمی ودایی)

Sthapatya Veda (معماری ودایی)

Gandharva Veda (موسیقی ودایی)

می شد.

2- دوران پیش از کلاسیک ( 300 تا 2000 پیش از میلاد )

متون اوپانیشاد ( Upanishad ) و نهایتاً باگاواد گیتا ( Bhagavad Gita ) از دستاوردهای والای این دوران است. در این دوران به صراحت واژة یوگا و ابعاد عملی یوگا قابل بررسی است. مهمترین پیام این دوران شناسایی آتما ( Atma ) و برهما ( Brahma ) و طریق همسویی بین آن دو از طریق سلوک و معرفت است. از دیگر دستاوردهای مهم این دوران طبقه بندی سه گانة آگاهی بشری و امکان استقرار و یگانگی در آگاهی(Chatur Avasthanam) یکپارچه است.

3- دوران کلاسیک ( AD 1000 بعد از میلاد تا BCE 300 پیش از میلاد )

در این دوران خلاصه و زبدة تمام آموزه های یوگایی تا آن زمان در متنی به نام یوگا سوترا Yoga Sutra توسط حکیم و یوگی نامدار هند، پاتانجلی، گردآوری و تدوین شد. به همین دلیل این دوران را به نام دورة پاتانجلی یا دورة یوگای هشت مرحله ای نیز می شناسند. یکی از مهمترین دستاوردهای این دوران طبقه بندی راه عملی یوگا به هشت مرحله است :

1. یاما ( Yama )

2. نیاما ( Nyama )

3. آسانا ( Asana )

4. پرانایاما ( Pranayama )

5. پراتیاهارا ( Pratyahara )

6. دارانا ( Dharana )

7. دیانا ( Dhyana )

8. سامادی ( Samadhi )

4- دوران بعد از کلاسیک ( AD 1750 تا 1000 )

در این دوران یوگی ها سعی در ارتباط بیشتر با مردم دارند و در نتیجه آموزه های خود را نیز قابل فهم‌تر ارائه کرده اند از مهم ترین متون در این دوران می توان به هاتا یوگا پرادی پیکا ( Hatha Yoga Pradipika ) گراند سامهیتا ( Ghrand Samhita ) شیوا سامهیتا ( Shiva Samhita ) اشاره کرد. در این عصر تعالیم عملی تر و قابل فهم تر یوگا مثل " هاتا یوگا " توسعه یافت و به موازات آن فرقه ها و سنتهای مختلف آموزش این روشها مثل سنت نات ( Nath ) نیز مورد توجه قرار گرفتند.

5. دوران جدید

در اینجا اشاره به دورة حکومت بریتانیای کبیر بر شبه قاره هند ضروری به نظر می رسد. چرا که انگلیسی ها بویژه کمپانی هند شرقی مایل به توسعة آموزشهای سنتی معلمین و گوروهای هندی نبود ولی سرانجام در سال 1893 با سخنرانی سوامی ویوکاناندا ( Sw. Vive Kananda ) و متعاقب آن ورود سوامی یوگاناندا ( Sw. Yogananda ) در سال 1920 به آمریکا یوگا وارد مرحلة امروزین خود شد ، یعنی توسعة پیش از حد به کمک وسایل ارتباط جمعی ، یافتن مبانی علمی برای تمرینات یوگا ، استفادة قاعده مند از فنون یوگا براساس نگرشهای علمی و سرانجام عوام زدگی و فراموش کردن پیام و اهداف اصلی دانش یوگا.

منبع:parsiteb.com