این سگ، شادی و امید را گاز می گیرد!



ورزش منظم برای درمان افسردگی خفیف و متوسط، به اندازه داروی ضد افسردگی مؤثر است.

هر کدام از ما ممکن است ساعاتی از یک روز یا هفته هایی از یک ماه یا ماه هایی از یک سال، اوضاع و احوال مان ابری باشد.

ذهن و روانمان مثل هوای ابری اندوه بار و کسل باشد اما اگر قرار باشد این ابرهای سیاه جزئی از آسمان ذهن و روان ما باشد و هیچ بادی این ابر ها را پراکنده نکند، در آن صورت می شود گفت که ما دچار افسردگی شده ایم، یک افسردگی ساکن که مثل چتر سیاه بالای سر ماست حتی وقت هایی که خوابیده ایم.

این همان تعریفی است که روانپزشک ها و روان شناس ها روی آن تأکید می کنند که: هر غمگینی ای را نمی شود افسردگی نامید. هر اندوهی و ملالی، افسردگی نیست اما اگر این اندوه، تداوم پیدا کند و زندگی عادی یک فرد را تحت تأثیر قرار دهد و فعالیت های روزمره او را کند یا متوقف کند در آن صورت می شود گفت که فرد دچار افسردگی شده است.

چند وقت پیش در سایتی به یک انیمیشین چند دقیقه ای آموزشی درباره افسردگی برخوردم که بسیار جالب توجه بود.

جالب توجه از این رو که در یک زمان کوتاه چهار دقیقه ای، در گام اول به تشریح نشانه ها و علائم این بیماری به شکل ملموس می پرداخت و در گام دوم، این امیدواری را ایجاد می کرد که آدم های مبتلا به افسردگی می توانند بر این تاریکی و ملال درون غلبه کنند و از چاهی که در آن افتاده اند بیرون بیایند.

عنوان این انیمیشن «سگ سیاه» و موضوع آن افسردگی بود و از طرف سازمان بهداشت جهانی تهیه شده بود.

سگ سیاه در واقع نامی است که فرد مبتلا، به افسردگی اش داده است. کار هوشمندانه ای است. در واقع او با این نامگذاری می خواهد بین خود و افسردگی اش فاصله ای بیندازد و خودش را با بیماری اش یکی تصور نکند.

در واقع گام اول همین جا آغاز می شود؛ اینکه آدمی خود را با نقصان و کمبود و بیماری اش یکی نداند و حساب خودش را از حساب بیماری اش جدا کند. در این صورت است که می تواند با بیماری اش به مثابه یک سوم شخص یا دیگری مواجه شود.

سگ سیاه حافظه ام را گاز گرفته بود
اما انیمیشن این طور روایت می شود: من یک سگ سیاه داشتم که اسمش افسردگی بود. هر وقت این سگ سیاه ظاهر می شد، من احساس تهی بودن می کردم و زندگی به نظرم بسیار کند می آمد. او در هر زمان و مکانی ممکن بود بی دلیل ظاهر شود.

سگ سیاه مرا به لحاظ ظاهری و احساسی، پیر تر از سن و سال ام کرده بود. انگار همه دنیا در حال لذت بردن از زندگی بودند اما من تنها می توانستم زندگی را از دریچه سگ سیاه ببینم. فعالیت هایی که قبلاً برایم شادی آور بودند، ناگهان همگی با حضور این موجود، لذتشان را از دست داده بودند.

بزرگترین ترس من این بود که مردم وضعیت مرا بفهمند و مرا قضاوت کنند. به خاطر شرمی که از انگ سگ سیاه داشتم، مدام نگران این بودم که کسی ببیندش، به خاطر همین انرژی زیادی صرف مخفی کردنش می کردم.

مخفی نگه داشتن و دروغ، حسی بسیار سخت است. سگ سیاه باعث می شد فکر ها و حرف هایم همه منفی باشد. او مرا کج خلق می کرد و باعث می شد بودن در کنارم برای دیگران سخت شود.

سگ سیاه می خواست اشتهایم را کور کند. او حافظه و قدرت تمرکزم را خراب کرده بود. انجام دادن هر کاری و رفتن به هر جایی با وجود سگ سیاه، نیازمند قدرتی فراانسانی بود. در موقعیت های اجتماعی به شدت اعتماد به نفسم را از من می گرفت.

این موجود، احساس عشق را در من به کلی نابود کرده بود. او بیشتر از همه دلش می خواست مرا هر روز با افکار منفی تکراری بیدار کند. او همان اول صبح به من یادآوری می کرد قرار است چه روز سخت و خسته کننده ای در پیش رو داشته باشم.

البته داشتن یک سگ سیاه در زندگی به معنای کمی غمگین بودن، بی حوصله بودن و ملال های گذرا نیست، بلکه بسیار بد تر و مجموعه ای از همه این حس هاست.

اما هرچه سنم بالا تر می رفت، سگ سیاه بزرگ و بزرگ تر می شد و بتدریج دیگر همیشه با من بود. من با هر آنچه که از دستم برمی آمد سعی می کردم تا او را از خودم دور کنم اما او بر من غلبه می کرد و هر بار، مغلوب شدن در مقابل او از تلاش برای غلبه کردن بر او راحت تر می شد.

هر غمگینی ای را نمی شود افسردگی نامید.

پذیرفتم که با افسردگی ام روبه رو شوم
اما ادامه انیمیشن به اینجا می رسد که فرد افسرده برای اینکه بتواند بر این ملال همیشگی غلبه کند بهتر است بگوییم این ملال را از یاد ببرد یا پنهانش کند رو می آورد به الکل، اما الکل نه تنها کمکی به او نمی کند بلکه او را منزوی تر و گوشه گیر تر می کند.

اینجاست که دوباره از سگ سیاه یاد می کند و می گوید: او موفق شده بود زندگی ام را از من بگیرد. وقتی تمام لذت های زندگی را از دست می دهی کم کم سؤالی در ذهنت ایجاد می شود که اصلاً زندگی چه فایده ای دارد؟

اینجا در واقع بالا ترین نقطه سربالایی این روایت است و از این نقطه به بعد سرازیری های انیمیشن و روایت آغاز می شود. چالش، زمانی شروع به حل شدن می کند که فرد افسرده می پذیرد که با آن سگ سیاه رودررو شود.

تا اینجا، او همواره پشت به سگ سیاه قرار داشت، به طوری که از بیماری خود فرار می کرد بنابراین ارزیابی او در برابر این سگ سیاه یک ارزیابی وهم آلود بود، اما در یک نقطه او تصمیم می گیرد از یک کمک تخصصی در این زمینه استفاده کند.

در این باره می گوید: خوشبختانه این نقطه زمانی بود که من از کمک تخصصی استفاده کردم. این نخستین قدم بهبود و نقطه عطف بزرگی برای تغییر من در زندگی بود.

من یاد گرفتم که مهم نیست که باشی. سگ سیاه میلیون ها نفر را دچار مشکل می کند و احتمال دچار شدن به این مشکل برای همه یکسان است.

همچنین من یاد گرفتم که هیچ قرص و داروی جادویی وجود ندارد. دارو درمانی می تواند تا حدی کمک کننده باشد و برخی هم در کنار آن نیازمند رویکردهای روان درمانی دیگری هستند.

من همچنین یاد گرفتم که باز و صادق بودن با اطرافیان درباره احساساتم می تواند در تغییر این روند بسیار کمک کننده باشد.

از همه مهم تر من یاد گرفتم که از سگ سیاه نترسم و مهارت هایی را به او بیاموزم. هرچقدر ذهن شما خسته تر و بیشتر تحت فشار باشد، توانایی شما کمتر می شود. پس من آموختم که چطور ذهنم را آرام کنم.

می توانم بگویم از بابت وجود سگ سیاه خوشحالم، اما او برایم موجود بی نظیری بود. او مرا مجبور کرد که زندگی ام را دوباره ارزیابی و از نو ساده کنم.

من آموختم که به جای فرار کردن از مشکلاتم بهتر است با آنها مواجه شوم. سگ سیاه ممکن است همواره بخشی از زندگی من بماند اما دیگر هرگز آن هیولای سابق نخواهد بود. ما با هم کنار آمده ایم.

افسردگی، زلزله خوشایندی در وجودم بود
روایت فرد افسرده از فراز و فرودهای درمان افسردگی اش این گونه پایان می پذیرد: از نظر بالینی اثبات شده که ورزش منظم برای درمان افسردگی خفیف و متوسط، به اندازه داروی ضد افسردگی مؤثر است.

پس قدم بزنید، بدوید و بگذارید سگ سیاه از شما عقب تر بماند. برای خود دفترچه ای تهیه کنید. نوشتن افکار روی کاغذ، موجب تخلیه و همین طور اغلب باعث به دست آوردن بینش می شود. همچنین مواردی که می توانید به خاطرشان خوشحال و قدردان باشید را ثبت کنید.

مهم ترین موضوعی که باید به خاطر داشته باشید این است که هر چقدر هم اوضاع بد شود، اگر مسیر درستی در پیش بگیرید و با افراد درستی مشورت کنید، روزهای سیاه سگی خواهند گذشت.

نمی توانم بگویم از بابت وجود سگ سیاه خوشحالم، اما او برایم موجود بی نظیری بود. او مرا مجبور کرد که زندگی ام را دوباره ارزیابی و از نو ساده کنم. من آموختم که به جای فرار کردن از مشکلاتم بهتر است با آنها مواجه شوم.

سگ سیاه ممکن است همواره بخشی از زندگی من بماند اما دیگر هرگز آن هیولای سابق نخواهد بود. ما با هم کنار آمده ایم. با آگاهی، صبر، نظم و شوخ طبعی می توان بد ترین سگ های سیاه را درمان کرد.

اگر دچار مشکل هستید هرگز از کمک خواستن نهراسید. کمک خواستن به هیچ وجه مایه خجالت نیست، تنها چیزی که مایه خجالت است از دست دادن یک زندگی است.

ناله هایی که حالمان را بد تر می کند
از این سوراخ بار ها گزیده شده ایم اما باز هم امتحانش می کنیم؛ شاید این بار اگر ناله کنم وضعم بهتر شود. اما ناله هرگز جواب نداده است. در واقع ما با هر بار ناله در برابر خودمان و دیگران کوچک تر می شویم.

ناله کردن نه تنها وضعیت یک افسرده را بهتر نمی کند بلکه بیشتر به او صدمه می زند. البته سخن گفتن درباره یک چالش فکری با ناله کردن درباره آن بسیار متفاوت است. فرض کنید یک پیچ باز نمی شود. ممکن است شما بروید سراغ یک ابزار و اهرم قوی تر. ممکن است به این فکر کنید که پیچ هرز شده است.

ممکن است پیچ را روغن کاری کنید تا آن حالت زنگ زدگی از بین برود. اما اگر کسی در برابر پیچ زانو بزند و به او بگوید خواهش می کنم باز شو! التماس می کنم باز شو! حتی شروع کند به گریه یا اینکه به پیچ فحش و بد و بیراه بگوید، پیچ باز نخواهد شد.

نه تنها آن پیچ باز نخواهد شد، بلکه فرد بیشتر باور خوشبینانه اش نسبت به باز شدن پیچ را از دست خواهد داد.

من یک دانای کل هستم
یکی از آفات فکری ما خودمتخصص پنداری در همه امور است که به ما اجازه نمی دهد از کمک تخصصی افراد خبره در این زمینه بهره بگیریم.

اینکه جوشانده ها چقدر خوب است، جای خود، اینکه عسل به درمان برخی از بیماری ها کمک یا دامنه بیماری را محدود می کند، درست، اما واقعیت آن است که نمی شود با جوشانده و عسل، بیماری پارانویا یا اسکیزوفرنی یا افسردگی شدید را درمان کرد چون بیشتر ملال ها و افسردگی های ما جنبه شناختی دارند.

یعنی تا زمانی که آن گره و چالش شناختی برای فرد حل و فصل نشود، در آن صورت خیمه آن ملال و اندوه درونی هم برچیده نخواهد شد.

سرِ چشمه شاید گرفتن به بیل...
افسردگی های کوچک می تواند مقدمه ای برای ملال های طولانی تر باشد. به تعبیر سعدی در گلستان: « سر چشمه شاید گرفتن به بیل / چو پر شد نشاید گذشتن به پیل» این چکه های کوچک ملال و غصه، آرام آرام می تواند قلب و ذهن ما را مسموم کند.

مولانا در مثنوی معنوی ماجرای مردی را تعریف می کند که در مسیر راه آدم ها خار کاشته بود. آدمیانی که از این گذر عبور می کردند او را ملامت و سرزنش می کردند که این چه کار است تو کرده ای. پاهای ما در این گذر از دست خارهای تو در امان نیست و لباسمان به این خار ها می گیرد و پاره می شود.

اما او مدام امروز و فردا می کرد که حتماً فردا این خار ها را از ریشه خواهم کند. هر هفته وعده شنبه دیگری را می داد اما به وعده خود عمل نمی کرد غافل از اینکه این امروز و فردا کردن ها اتفاق موازی ناخوشایندی را با خود به همراه دارد. آن اتفاق این بود:

خاربُن در قوت و برخاستن
خارکن در پیری و در کاستن
خاربُن هر روز و هر دم سبز و تر
خارکن هر روز زار و خشک تر
او جوان تر می شود تو پیر تر
زود باش و روزگار خود مبر
خاربن دان هر یکی خوی بدت
بار ها در پای خار آخر زدت
بار ها از خوی خود خسته شدی
حس نداری سخت بی حس آمدی

همچنان که عادت مولانا در روایت حکایت هاست، در بخش دوم حکایت معنای بطنی و درونی تر را تشریح می کند که در واقع خاربُن و خارکن یکی است. آن خار ها، عادت ها و پندار ها و اندیشه های ناصواب و ملال آوری است که آدمی در درون و بطن خود می کارد.

لحظه ای که آدمی این خار ها را در قلب و ذهن خود می پرورد آن فکر ها در مرحله نوزایی و ضعف هستند، مثل علفی که ریشه عمیقی ندارد و می توان آن را با اندک تکانی از خاک بیرون کشید، اما اگر آن فکر ها و عادت ها در درون آدمی بمانند و تغذیه شوند، در آن صورت ریشه دار تر می شوند و به راحتی نمی شود آنها را از فکر و درون آدمی بیرون کشید.

چطور بر افسردگی ام غلبه کنم؟
همه چیز در درون و ذهن ما در جریان است. اگر ما خود را در درون خود کم و بی مقدار پیدا کنیم، در بیرون هم کم و بی مقدار رفتار خواهیم کرد.

اگر کسی از درون دچار بهجت و گشایش باشد، این بهجت و گشایش در صورت او هم پدیدار خواهد شد، بنابراین بزرگ ترین چالش در درمان افسردگی آنجاست که ما می خواهیم با افکارمان دربیفتیم چون این فکر ها و اندیشه ها هستند که می توانند حال ما را خوب یا بد کنند.

حال برای نمونه چند فکر را با هم مرور می کنیم. هر کسی می تواند در درون خود بگردد و ببیند که چرا احساس ملال و اندوه می کند؟ یافتن ریشه های این ملال و اندوه می تواند به او در درمان حس افسردگی کمک کند.

منبع:ایران آنلاین



مطالب بیشتر برای زندگی بهتر

درمان افسردگی با داروهای گیاهی راهکارهای کاهش اضطراب چگونه می توان به یک فرد افسرده کمک کرد؟ چرا همیشه خسته ایم؟ تأثیر مشکلات کاری بر روابط خانوادگی دوستیابی اینترنتی